نشست ورشو و تلاش آمریکا برای مشروعیت بخشی به تحرکات آتی علیه ایران

به گزارش "راهبرد معاصر"؛ نشست ورشو با محوریت آمریکا در حالی برگزار شد که سران آمریکایی به دلیل عدم اقناع افکار نظام بین الملل برای شکل گیری اجماع علیه ایران و به انزوا کشاندن جمهوری اسلامی عملا با شکست در راهبرد اصلی این کنفرانس مواجه شدند. در گفت و گو با مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل بین الملل درصدد یافتن پاسخ چرایی برگزاری نشست ورشو در این بازه زمانی توسط آمریکایی ها هستیم. چرایی انتخاب ورشو از سوی سران ایالات متحده برای برگزاری این نشست نیز نکته ای ست که این کارشناس مسائل بین الملل بدان پاسخ می دهد.

متن کامل این گفت و گو پیش روی شماست:

_ به اعتقاد شما اجلاس ورشو چه اهدافی را دنبال کرد و این نشست در برآیند کاری خود تا چقدر توانست به اهداف مطلوب خود دست پیدا کند؟

نشست ورشو در سطح تحلیل کلان بیانگر تلاش ایالات متحده آمریکا و قدرت های بزرگ جهانی برای گذر از دوران گذار بین المللی از نظم قدیم به نظم جدید بود. سال 1990 میلادی نظام دو قطبی حاکم بر جهان فرو ریخت و اکنون در آستانه سال 2020 و ورود به دهه چهارمی هستیم که جهان در حال گذار از دوران گذاری است که بحران زا و بحران زی بوده و هزینه های بسیار متفاوتی را برای جامعه بشری به دنبال داشته است. به ویژه هزینه های گزافی که قدرتهای بزرگ در فقدان یک نظم نوین جهانی و مشخص بودن هندسه جهانی آینده قدرت، به دنیا تحمیل کردند. لذا نشست ورشو با مرکزیت قرار دادن خاورمیانه به عنوان جغرافیای اصلی چرخشگر این دوره گذار با عنوان امنیت و صلح و دموکراسی در خاورمیانه نقش قدرتهای بزرگ و ائتلاف و اتحاد بین المللی برای رسیدن به این اهداف خود را به نمایش گذاشته است. اما در سطح تحلیل خرد، نگاهی به چالش ها و موانع و سناریوی آینده اندیشانه ایالات متحده آمریکا برای نظم بین المللی است.

- نسبت رفتاری آمریکا و اروپا با یکدیگر در تنظیم این فرآیند چه خواهد بود؟

اگر چه کشور های اتحادیه اروپا و قدرتهای شرقی رقیب ایالات متحده آمریکا در نظم آینده جهانی هستند اما مدعی رودررویی با ایالات متحده آمریکا و تعارض و حتی تزاحم با آمریکا نیستند، بلکه تلاش می کنند در چهارچوب یک دیپلماسی معنادار و تعریف شده در مورد ایالات متحده آمریکا با استفاده از برگ های در دست خود امتیازات بیشتری را دور میز مذاکره با ایالات متحده آمریکا به عنوان پیروز جنگ سرد اخذ کنند. قبل از جنگهای جهانی اول و دوم کنفرانس هایی مثل گلدسام، کازابلانکا و تهران انجام شد و نظم آینده جهانی بر مبنای آنچه که در این کنفرانس ها شکل گرفت بعد از جنگ جهانی دوم و در دهه های پس از آن تا اکنون خود را به نمایش گذاشت، اما این نظم مدتهاست در دوران گذار دچار اختلال شده است و اکنون این اختلال باید رفع و در راه رفع این اختلال مبانی گوناگون خود را به نمایش بگذارد. جمهوری اسلامی ایران در مرکز ثقل اهمیت در کنفرانس ورشو قرار گرفت.  

در نشست ورشو به باور من مساله نوهارتلند یعنی از فلات ایران تا تنگه عدن اصلی ترین موضوع بود که محل تنش و اصطکاک میان قدرت های جهانی با ابر قدرت بازمانده از دوران جنگ سرد یعنی آمریکا است.آمریکا تلاش کرد با برگزاری مانور ورشو لایه های زبرین اجماع بین المللی علیه ایران را به نمایش بگذارد، در عین حال آمریکا با نشان دادن این لایه زبرین اجماع بین المللی بر علیه ایران تلاش دارد در لایه های زیرین زمینه های مشروعیت بخشی به حرکت های آتی خود را بر علیه ایران فراهم کند. به عبارتی آنچه که برای آمریکا مهم است کمک کشورهای متفاوت برای برگزاری آن نیست، بلکه در جهت مشروعیت بخشی به حرکت این کشور بر علیه ایران محدود می شود.

_ برخی از خبرگزاری ها و رسانه ها اعم از خبرگزاری آلمان از ایجاد انشقاق و اختلاف میان آمریکا و متحدانش در نشست ورشو سخن گفته اند. آمریکا تا چه اندازه ای برای راهبردهای خود بر علیه ایران توفیق داشته است؟

همان طور که عرض شد هدف آمریکا ایجاد اجماع در میان متحدان خود بر عیله تهران نیست، بلکه به دنبال ایجاد مشروعیت برای برخورد با تهران است که قصد دارد با همراهی کشورهای اروپایی در نشست ورشو زمینه آن را فراهم سازد. به بیان دیگر اجلاس ورشو، یک نشست اولیه عرصه ورود به چالش های متفاوت در برابر آمریکا در پی رسیدن به اهدافش بود.

هدف از برگزاری این نشست در پایتخت لهستان چیست؟ چرا آمریکا ورشو را برای برگزاری این نشست انتخاب کرده است؟

نام ورشو در خاطره تاریخی ملت های جهان در قرن 20 میلادی ثبت شده و پایتخت لهستان نقطه ای برای کوشش در راه ایجاد نظم نوین جهانی پس از جنگ جهانی بوده است. تا حدود زیادی ورشو به عنوان منطقه ای سمبلیک جهت پیمان هایی که برانگیزاننده نظم در سایه جنگ بوده شناخته می شود. انتخاب ورشو حامل یک پیام سمبلیک و اسطوره ای جهت القاء آن به اذهان عمومی می باشد.